УБАКЫТ-МЕЙКИНДИКТИ ЧЫГАРМАНЫН МАКСАТЫНА ЫЛАЙЫК АТООДОГУ АДВЕРБИАЛДЫК СӨЗДӨРДҮН ФУНКЦИЯЛАРЫ
Keywords:
грамматисттер, образдуу, палитра, кыймыл-аракет, стилдик маани, зат атооч, предикатив, жагдай.Abstract
Тактоочтор сүрөттөөдө, баяндоодо, ой жүгүртүүдө предметтик-образдуу конкреттештирүү процессинин маанилүү звеносу болуп, каармандын образын түзүүгө, ошондой эле каарманды курчап турган мейкиндикти, убакытты кеңири мүнөздөй алат. Тактоочтор башка сөз түркүмдөрү менен бирге сүрөттөлүштүн предметтик-образдуу конкреттештирилишине катышып, ошол эле учурда образдуулуктун негизги каражаты эмес, жазуучу колдонгон тилдик каражаттардын палитрасын гана толуктап турат.
Убакыт-мейкиндикти билдирүүчү адвербиалдык сөздөрдүн функцияларында синонимдик мүмкүнчүлүктөр бар жана мындай кубулуштун кеп процессинде мааниси чоң.
Тактоочтун стилдик мааниси анын грамматикалык табияты аркылуу кыймыл-аракеттин, абалдын, сапаттын белгисин билдирген жана этишке, сын атоочко, тактоочко, предикативдик сөзгө жана анча-мынча зат атоочко айкаша турган жагдай катары аныкталат. Белгинин белгисин көрсөтүп, сөздүн бул бөлүгү образдуу роль ойноп, жазуучуга тилдик түстөрдүн бай палитрасын берет. Көптөгөн грамматисттер тактоочтун аныктай турган касиетин анын сын атоочко жакындыгы деп эсептешет.
References
Гочияева С.А., Гуломов А. Г. Содда гап. – Т.:Фан. 1955. – Б.51.
Грамматика современного башкирского литературного языка. – М.: 1981. – С. 207.
Грамматика турецкая, персидская, киргизская и узбекская. Спб, 1875.- Б.180-189.
Гуломов А. Г. Содда гап. – Т.: Фан. 1955. – Б.108.
Дейк. – М. : Прогресс, 1989. – С. 312.
Демьянков, В.З. Текст и дискурс как термины и как слова обыденного языка // Язык. Личность. Текст: сб. ст. к 70-летию Т.М.Николаевой / Ин-т славяноведения РАН; отв. ред. В.Н. Топоров. – М.: Языки славянских культур, 2005. – С. 55.
Жирмунский В.М. Развитие категории частей речи в тюркских языках по сравнению с индоевропейскими языками, 1968.- С. 209.
Закиев М. З. Классификация частей речи и аффиксов в тюркских языках // СТ -1973. -№6.
Замонавий ўзбек тили: Морфология. Муаллифлар жамоаси. –Т.: MUMTOZ SO`Z, 2008. –Б. 422.
Закиев М. З. Классификация частей речи и аффиксов в тюркских языках // СТ -1973. -№6. Б. 5-7.
Звегинцев В. Очерк истории языкознания до ХIХ века // Хрестоматия по истории языкознания ХIХ веков. -М., 1956. – С.458.
Deny, Jean. Structure de la Langue Turqie. Conferences de l’Institute de Linguistique de l’Universite de Paris. IX / 1949; -Paris, 1950. - С. 35.
Давлетов С.А. Азыркы кыргыз тилиндеги тактоочтор. Кыргыз тилинин урунттуу маселелери. 1-китеп: Илимий-теориялык, окуу-методикалык эмгектер. - Каракол, 2010.- Б. 23-95.
